Ta powszechna szczepionka może chronić przed parkinsonem. Zaskakujące wyniki pokazały związek między bakteriami i chorobą mózgu

Te dwie choroby mają ze sobą wiele wspólnego, o czym świadczą wstępne dowody uzyskane przez naukowców z Uniwersytetu w Tel Awiwie. Jak pokazały przeprowadzone przez nich badania, szczepionka przeciwko tężcowi może mieć kluczowe znaczenie nie tylko w zapobieganiu tej choroby zakaźnej, ale także w walce z parkinsonem.

Te zaskakujące wyniki badań opublikowano przed recenzją naukową w portalu MedRxiv. Mogą one otworzyć nowe ścieżki w zrozumieniu oraz leczeniu jednej z najbardziej tajemniczych chorób neurodegeneracyjnych.

Choroba Parkinsona jest jedną z form demencji i występuje głównie u osób starszych. Charakteryzuje się stopniowym obumieraniem komórek nerwowych w mózgu, co prowadzi powstawania objawów parkinsona takich, jak drżenie, sztywność mięśni i trudności w poruszaniu się. Przyczyny rozwoju choroby nie są w pełni zrozumiałe, a obecne metody leczenia skupiają się głównie na łagodzeniu objawów.

Wywołująca tężec beztlenową bakteria, laseczka Clostridium tetani, może zamieszkiwać bez szkody ludzkie jelita. Do infekcji dochodzi poprzez zakażenie rany bakteriami np. z ziemi.

Autorzy badań przypuszczają, że rozwój choroby Parkinsona może mieć miejsce w przypadku dostania się drobnoustroju do nosa. Stąd produkowane przez patogen toksyny mogą wnikać do komórek nerwowych i do mózgu. Uważa się także, że diagnozie parkinsonizmu u niektórych pacjentów może sprzyjać działanie innych czynników, w tym genetycznych.

Badacze z Izraela przeanalizowali dane dotyczące szczepień przeciwko tężcowi i ich potencjalnego wpływu na ryzyko rozwoju choroby Parkinsona. Do tego celu wykorzystali informacje z dokumentacji dużej placówki służby zdrowia. Wybrano blisko 1,5 tys. pacjentów, u których stwierdzono parkinsona w wieku 45 -75 lat. Porównali je z pięciokrotnie większą grupą kontrolną osób zdrowych.

Wykazano, że wśród osób, u których zdiagnozowano później chorobę Parkinsona, było tylko 1,6 proc. osób szczepionych w przeszłości przeciwko tężcowi. Tymczasem wśród osób zdrowych parkinsona zdiagnozowano u 3,2 proc. osób. To oznacza, że u osób zaszczepionych przeciwko tężcowi występowało o połowę mniejsze ryzyko rozwoju tej choroby mózgu w późniejszym okresie życia.

Natomiast w przypadku zachorowania przebieg choroby Parkinsona był u osób zaszczepionych łagodniejszy. Ochronna była też większa w przypadku niedawnego otrzymania szczepionki. Co ważne, choroba Parkinsona nie wystąpiła u żadnej osoby w ciągu dwóch lat od podania szczepionki na tężec.

Choć wyniki są obiecujące, badacze podkreślają konieczność przeprowadzenia dalszych, bardziej szczegółowych analiz w większej skali.

Szczepionka przeciwko tężcowi zawiera zmodyfikowaną wersję toksyny wytwarzanej przez bakterię Clostridium tetani. W reakcji na szczepionkę organizm wytwarza przeciwciała, czyli immunoglobuliny, które są skuteczne również przeciwko naturalnej formie toksyny.

Szczepienie przeciw tężcowi jest obowiązkowe i bezpłatne w przypadku dzieci i młodzieży do 19. roku życia. Szczepienie dla dorosłych, np. przed podróżą lub jako przypomnienie, jest płatne. Dawka szczepionki na tężec kosztuje 50-80 zł.

Dostępna przede wszystkim najmłodszych jest szczepionka skojarzona przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP/DTaP). Jeżeli występują przeciwwskazania do szczepień przeciw krztuścowi, podaje się szczepionkę DT (przeciw błonicy i tężcowi) lub T, jest to szczepionka monowalentna przeciw tężcowi.

Ponieważ odporność organizmu na zakażenie tężcem z czasem się zmniejsza, w celu jej utrzymania osoby dorosłe powinny przyjmować dawkę przypominającą co 10 lat z użyciem szczepionki T, DT lub DTP.

Odkrycie potencjalnego związku między szczepieniem przeciwko tężcowi a zmniejszonym ryzykiem choroby Parkinsona otwiera nowe perspektywy dla badań i może stanowić krok w kierunku rozwoju skuteczniejszych metod profilaktyki i leczenia tej choroby. Dalsze prace pomogą zapewne zrozumieć mechanizmy leżące u podstaw tych obserwacji i potwierdzić wstępne wyniki.