Nowe przepisy przeciw oszustom telefonicznym i internetowym już od poniedziałku

W dobie powszechnej cyfryzacji, wraz z nowymi narzędziami wzrosły niestety również możliwości cyberprzestępców. Nic w tym dziwnego, że jednym z ich głównych celów są obecnie smartfony, które posiada każdy, więc i lista potencjalnych ofiar jest pokaźna. Warto przy tym zaznaczyć, że metody przestępców są bardzo zróżnicowane, więc warto zdawać sobie przykładowo sprawę, jak chronić się przed fałszywymi wiadomościami SMS.

To jednak nie wszystko, ponieważ obecnie telefony nie służą już jedynie do kontaktu telefonicznego, ale stanowią swoiste centra danych, wobec czego należy wiedzieć też, co zrobić z podejrzanymi mailami. Zagrożenie istnieje także w przypadku samych połączeń telefonicznych, które również bywają wykorzystywane w negatywny dla użytkowników sposób. Jednak najnowsze przepisy i ustawa je wprowadzająca mają pozwolić na skuteczniejszą walkę z tymi procederami. W jaki sposób?

W piątek, 28 lipca 2023 roku Sejm przyjął poprawki Senatu do ustawy o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej. Za jej sprawą wprowadzone zostaną przepisy i nowe rozwiązania pozwalające chronić użytkowników urządzeń elektronicznych, takich jak smartfony, przed cyberprzestępcami i wszelkiej maści nadużyciami. Nowe narzędzia i możliwości dotyczą przy tym wielu różnych aspektów i obszarów działalności.

Jednym z przepisów nowej ustawy jest nałożenie obowiązku monitorowania smishingu (phishingu skierowanego na telefony komórkowe) na krajowy Zespół Reagowania Na Nielegalne Treści w Internecie (CSIRT NASK). Oznacza to przechwytywanie i rozpoznawania wzorców związanych z tym zjawiskiem, a także prowadzenie systemu, dzięki któremu informacje o zagrożeniach będą przekazywane odpowiednim osobom oraz samym dostawcom telekomunikacyjnym. Co istotne, w ramach tych działań przyjmowane będą zgłoszenia samych użytkowników.

W związku z powyższym przyjęto także zapis o braku opłat za przesyłanie w ramach zgłoszenia podejrzanych wiadomości SMS.

Poza wspomnianym monitorowaniem smishingu, CSIRT NASK będzie także prowadził specjalny wykaz nazw, którymi będą mogły posługiwać się jedynie podmioty publiczne (uwzględnione będą także różne warianty tych nazw). Wykaz ten będzie udostępniony dostawcom telekomunikacyjnym, którzy będą mieli obowiązek blokowania wiadomości zawierających dane podpisy, jeśli nie będą pochodziły ze źródeł podmiotów publicznych lub podmiotów upoważnionych do wysyłania treści w ich imieniu. Te ostatnie natomiast otrzymają własny wykaz, tzw. integratorów usług SMS, na których liście będą znajdować się zaufane instytucje i firmy.

Już teraz w ustawie uwzględniono zapis konkretnego zapisu w postaci #RP, z którego mogą korzystać właśnie wyłącznie podmioty publiczne.

W ramach nowych przepisów dotyczących przeciwdziałania oszustwom telefonicznym (i nie tylko) prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej będzie prowadził też wykaz numerów służących wyłącznie do odbierania połączeń głosowych. Dostawcy telekomunikacyjni będą zobowiązani do blokowania treści związanych z zawartymi w spisie numerami, a samą ich listę poprzez zgłoszenia będą rozbudowywać m.in. banki czy firmy ubezpieczeniowe.

Skoro już wspomniano o obowiązkach blokowania treści zawierających podpisy podmiotów publicznych i związanych z numerami „wyłącznie do połączeń głosowych”, to należy rozwinąć dalej ten temat. W ramach ustawy na dostawców usług telekomunikacyjnych, w tym także usług związanych z pocztą elektroniczną, nałożono bowiem większą ilość obowiązków niż wymienione, w tym także:

• Blokowanie wiadomości zidentyfikowanych przez nich samych jako smishing, z uwzględnieniem zaprzestania blokady w razie wystąpienia podstaw do tego, np. w przypadku uzasadnionego sprzeciwu wniesionego przez nadawców danych wiadomości.
• Blokowanie połączeń lub ukrywanie w tym celu ID dzwoniącego w przypadku CLI Spoofing (CallerID Spoofing), czyli w sytuacji, gdy numer podszywa się pod inny numer lub inny podmiot dzwoniący.
• Kolejny zapis ustawy uwzględnia wprowadzenie odpowiednich środków nie tylko do monitorowania i przeciwdziałania groźnym zjawiskom, ale także do wymiany informacji z innymi podmiotami w przypadku wykrycia poszczególnych zagrożeń. Ma to uwzględniać także informacje objęte tajemnicą telekomunikacyjną, jeśli zajdzie taka konieczność.
• W przypadku konkretnie dostawców usług poczty elektronicznej przepisami wprowadzono również obowiązek stosowania określonych narzędzi służących do przeciwdziałania spoofingowi. Dodatkowo nakazano im też blokowanie wiadomości ze stron stanowiących zagrożenie oszustwem. Listę takowych również będzie prowadzić CSIRT NASK.
• Zarówno dostawcy usług telefonicznych, jak i poczty elektronicznej będą mieli również obowiązek zablokowania każdego numeru i usługi w przypadku wyraźnego nakazu Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej.

Co istotne w kontekście nowo nałożonych na dostawców obowiązków. Ustawia przewiduje także kary, w przypadku niezastosowania się przez nich do nowych przepisów.

Najnowsze przepisy uwzględniły kary również dla podmiotów dopuszczających się niewłaściwych praktyk w tym oszustw metodami smishingu i spoofingu, jak również sztucznego generowania ruchu oraz szeregu innych wykroczeń. Odpowiednie przepisy zostaną oczywiście wprowadzone do kodeksu prawa karnego.

Samo przyjęcie przez Sejm i Senat nowej ustawy nie oznacza automatycznie wprowadzenia przepisów w niej zawartych. Wymagała ona bowiem jeszcze przejścia kilku kroków, ale to już za nami i już od poniedziałku 25 września 2023 roku ustawa o przeciwdziałaniu oszustwom telefonicznym i internetowym wejdzie w życie. Zaznacza się jednak, że pełne wejście w życie zawartych w niej zapisów może potrwać jeszcze kilka miesięcy, w ciągu których odpowiednie podmioty i firmy telekomunikacyjne będą implementować nowe mechanizmy związane z weryfikację treści i zwalczaniu potencjalnych nadużyć.

Sprawdź też: